"เวียงพางคำ" เมืองเก่า จุดเริ่มแรกของประวัติศาสตร์ “อาณาจักรโยนก” สถาปนาโดย

"พระเจ้าพรหมมหาราช" กษัตริย์ มหาราช องค์แรกของประวัติศาสตร์ชาติไทย

 

"พระเจ้าพรหมมหาราช" พระมหากษัตริย์ไทย ที่ทรงเป็นมหาราชองค์แรกของไทย  ผู้ทรงกอบกู้อิสรภาพของชาติไทยให้รอดพ้นจากการรุกรานย่ำยีของพวกขอม เมื่อประมาณ ๑,๐๖๔ ปีล่วงมาแล้ว นับเป็นจุดเริ่มแรกของประวัติศาสตร์ “อาณาจักรโยนก” (หรืออำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ในปัจจุบัน) ซึ่งอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 17 ก่อนที่จะพัฒนาและสถาปนาเป็น “อาณาจักรล้านนา” ในกาลต่อมา

 

ประวัติความเป็นมาเวียงพางคำ ปรากฏชื่อในตำนานสิงหนติโยนกชัยบุรีศรีเชียงแสน ว่าเป็นเมืองที่บูรณะขึ้นจากเมืองเดิมของชาวลัวะที่ชื่อว่า เวียงสี่ทวง ซึ่งตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำสาย พระองค์พังเสียเมืองโยนกให้แก่ขอมต้องไปพำนักที่เมืองสี่ทวงและพระมเหสีได้พระประสูติโอรสที่เมืองนี้ คือ "พระองค์พรหมกุมาร" ต่อมาคือ "พระเจ้าพรหมมหาราช"

 

ในตำนานได้กล่าวถึงประวัติตอนปฐมวัยของ "พระเจ้าพรหมมหาราช" เต็มไปด้วยอิทธิปาฏิหาริย์ เช่น เมื่อพระองค์มีพระชันษาได้ ๗ ปี ก็สามารถเล่าเรียนวิชาเพลงอาวุธและตำราพิชัยสงคราม จนจบครบถ้วนกระบวนความ หรือเมื่อพระองค์มีพระชันษาได้ ๑๓ ปี ได้ทรงสุบินว่า มีเทพยดามาบอกว่า จะมีช้าง ๓ ตัวล่องน้ำโขงมา และให้เจ้าพรหมกุมารไปล้างหน้าที่นั่น หากจับช้างตัวแรกได้จะมีอานุภาพปราบได้ทั้ง ๔ ทวีป ถ้าจับได้ตัวที่ ๒ จะมีอานุภาพได้ชมภูทวีป ถ้าจับได้ตัวที่ ๓ จะปราบแว่นแคว้นล้านนาได้ พอรุ่งเช้า เจ้าพรหมกุมารจึงได้พาบริวารประมาณ ๕๐ คน ไปยังท่าน้ำ ครั้งแรกเห็นงูเหลือมเลื่อมเป็นมันระยับลอยผ่านไปแล้ว ๑ ตัว พอตัวที่ ๒ ก็เป็นงูอีกเหมือนกัน พอตัวที่ ๓ เจ้าพรหมกุมารจึงทรงนึกถึงเรื่องในสุบินนั้นคงเป็นงูนี่เอง จึงพร้อมกับบริวารช่วยกันจับงู เมื่อเจ้าพรหมกุมารสามารถขึ้นขี่ งูก็กลายเป็นช้างไปทันที แต่ไม่ยอมขึ้นฝั่ง จนกระทั่งบริวารต้องเอาพานทองคำตีล่อ ช้างจึงยอมขึ้นจากน้ำ และมีการเรียกชื่อว่า "ช้างพานทองคำ"  และพาพระยาพรหมไปยังเวียงสี่ทวง พระยาพรหมได้ปรับปรุงและปฏิสังขรณ์เวียงสี่ทวงใหม่และเปลี่ยนชื่อเป็นเวียงพานคำ ในภายหลังเวียงพางคำได้รับการบูรณะปรับผังเวียงแล้วกลายเป็นเมืองร้างไปหลายศตวรรษ โดยไม่ปรากฏบทบาทในตำนานหรือประวัติศาสตร์อีก